De jungle in

Een van de onderwerpen waar ik aandacht aan wil geven is de relatie tussen het ziekenhuis en de tientallen buitenposten, variërend van simpele eerste hulp post (level 1) tot district health service (level 4), wij zijn level 5, althans dat proberen we te worden. Al die buitenposten zijn van ons afhankelijk voor verwijzingen en kennis, we moeten samenwerken. En dus wilde ik wel eens zien hoe dat eruit ziet.
OilSearch zorgt voor 31 van die posten en elke dag rijden drie verpleegkundigen langs twee of drie ervan, voor ondersteuning. En ik mocht met een van hen mee vandaag! En nu wordt het moeilijk voor me: het gaat me vast niet lukken om mijn avonturen in één A4 samen te vatten. Het zou kunnen zijn dat u vandaag wat langer aan het lezen bent dan u van mij gewend bent. Ik heb te veel gezien!
De veiligheidsmaatregelen waren fors en wees gerust, ik zit dit, weer thuis, zelf te schrijven. De auto is getralied, voor alle ramen zitten metalen rasters, net als bij de M E in Nederland. Het geeft een wat geruit beeld van de wereld en je kan geen foto’s maken. In de auto zit een mobilofoon en telkens als we van plaats veranderden meldden we dat auto 20 op weg ging naar de volgende plek. De centrale weet waar de gevechten plaatsvinden. En ze waren er weer vandaag, maar gelukkig langs een andere weg. De chauffeur had er zin in, hij kent elke kuil in de weg en daarvan hebben we er duizenden gezien.
Langs de weg zijn veel mensen, iedereen loopt, de meesten op blote voeten. Vrouwen dragen de zware spullen, vaak in een grote tas waarvan ze de band om hun hoofd leggen. Ook de baby’s gaan daarin. Dat is wel leuk: soms komt er geluid uit zo’n tas. Meer dan de helft van de mannen draagt een bushknife, variërend van zo’n 50 tot 75 cm. Dat mag niet van de wet, maar daar trekt niemand zich wat van aan. Ze doen er hun werk mee in de bush, slaan de ledematen van hun echtgenotes ermee af en bevechten de mannen van de andere stam ermee. Vandaar die tralies voor onze ramen. Op hun hoofd dragen ze vaak gras, takjes of andere natuurproducten, soms gevormd tot een heiligenkrans.
Weinig mannen werken, ze zitten in grote getalen niets te doen langs de kant van de weg en zwaaien vrolijk naar ons. Soms staat een groepje te gokken om wat geld. Sommige vrouwen zitten achter stalletjes dezelfde spullen te verkopen als hun buurvrouw; in het gras, maar ook in de modder; altijd met een paraplu bij zich.
De natuur is prachtig, ongerept , groen en stil. Overal staan huisjes, veel daarvan zijn gemaakt van gevlochten riet. Van elektriciteit, riolering en water uit een kraan is geen sprake. Er is wel ruim genoeg regenwater. Het regent hier elke dag, soms vele uren achter elkaar, soms met tropische kracht. Dus is er ook veel modder.
Na 2½ uur hobbelen kwamen we in Kelabo, een level 2 ziekenhuisje met vijf verpleegkundigen. Zij doen er al het werk van een huisarts, een verloskundige en een consultatiebureau arts. Maar ze zien nooit een arts. Dat is nogal een uitdaging, maar ze lijken het heerlijk te vinden. Vol trots hebben ze me alles laten zien in hun toch behoorlijk simpele behuizing. Achter het huis ligt een heuse airstrip, die al wat te lang niet is gemaaid, maar er landt toch nooit wat. Soms een missionaris, vertelden ze me; alle goeds komt van boven. Liever zagen ze ook af en toe een dokter. Ze doen al dat werk, terwijl ze al ruim drie maanden geen salaris gehad hebben. Er is geldgebrek bij de overheid. Ze zijn ook aan hun laatste gasfles bezig, die als enig doel heeft om de ijskast te runnen. Als die straks uitvalt dan gaan alle vaccins verloren. Ik heb een tijdje buiten doorgebracht temidden van een heleboel kinderen met hun moeders die in alle rust zaten te wachten totdat wij zouden vertrekken.
De tweede post, in Fugwa, bood ongeveer hetzelfde beeld, met uitzondering van de salarissen, die krijgen ze daar wél.
Ik heb ze gevraagd wat ze van het ziekenhuis zouden willen en daar kwam unaniem uit dat ze wel eens een dokter zouden willen zien aan wie ze de moeilijke gevallen kunnen voorleggen. Ik kan me dat helemaal voorstellen. Professionele eenzaamheid is niet goed.

Onderweg passeerden we drie keer een “rechtbank” langs de kant van de weg. Een stuk of drie dorpsoudsten spreken recht in kleinere zaken en het halve dorp staat er omheen. Het is een oude gewoonte die vermoedelijk wel nuttig is in een land waarin de politie niet echt functioneert en waarin veel commentaar is op de rechterlijke macht. Daar gaat het er niet altijd even eerlijk aan toe, in het dorp misschien wel.
Een grote begrafenis trok alle inwoners van een volgend dorp. Wel 200 mensen verzamelden zich om iemand te begraven die blijkbaar belangrijk is geweest. De mensen beschilderen hun gezicht en zitten vele uren (op de terugweg nog steeds!) te wachten. Begraven gebeurt hier veelal op het eigen land. In de steden zijn kerkhoven, hier niet. Men bouwt een trapvormige opbouw, stopt de kist daarin, sluit dat af en zet er vervolgens een klein huisje op. Het ziet er wel gezellig uit en het hele land staat er vol mee, wat ook geen wonder is met al dat geweld.
Ik hou ermee op. Het lukt me toch niet om al dat onbeschrijfelijke te beschrijven. Het was geweldig! Ik heb wel nog wat foto’s van mooie mensen toegevoegd.

Tot slot: het ziekenhuis zit te springen om een internist en een kinderarts. Mocht iemand van u iemand kennen die een sabbatical van een half jaar hier zou willen besteden aan buitengewoon nuttig werk of iemand die net met pensioen is en nog wel even door wil, laat het me svp weten. Het gaat om een overbrugging totdat een lokale arts gevonden zal zijn.